Dân gian có câu: “Trăm đồng tiền công không bằng một đồng tiền thưởng”. Ngoài mức lương cơ bản đạt được trong hợp đồng lao động, các doanh nghiệp luôn hướng đến những hạng mục thưởng đa dạng để khích lệ nhân viên, từ đó tạo cho họ tinh thần tốt hơn và tăng hiệu suất làm việc của công ty. Cùng Luật Vạn Tin tìm hiểu về các loại tiền thưởng trong doanh nghiệp trong bài viết dưới đây!
Tiền thưởng trong doanh nghiệp là gì?
Thưởng được hiểu chung là một tài sản nào đó được người sử dụng lao động tặng thưởng cho người lao động qua những tiến bộ và kết quả khả quan trong sản xuất, kinh doanh và mức độ hoàn thành công việc của họ. Các loại tiền thưởng trong doanh nghiệp thường được phân phát phổ biến nhất qua hình thức tiền thưởng, đôi khi là hiện vật và một số dạng tài sản khác như cổ phiếu dưới dạng cổ phiếu thưởng, v.v…
Theo lý thuyết Tháp nhu cầu của Maslow, được tự tin thể hiện bản thân và tôn trọng, ghi nhận công sức của mình nằm trên tầng cao nhất của tháp nhu cầu. Các loại tiền thưởng doanh nghiệp thỏa mãn nhu cầu này của con người: sau một thời gian làm việc, bỏ nhiều công sức và tâm tư, người lao động cần một sự công nhận và khen thưởng từ lãnh đạo của mình, tạo cho họ niềm vui và động lực bước vào giai đoạn làm việc tiếp theo. Năm bắt được nhu cầu này của nhân viên, rất nhiều doanh nghiệp tạo ra nhiều hình thức thưởng khác nhau để khích lệ, giữ chân nhân viên và hướng tới duy trì, phát triển công ty.
Các loại tiền thưởng trong doanh nghiệp và vai trò của chúng
Các loại tiền thưởng trong doanh nghiệp có vai trò rất lớn trong hoạt động sản xuất cũng như đời sống vật chất lẫn tinh thần của người lao động. Nếu tiền thưởng người lao động nhận được thỏa mãn được họ, đó sẽ là động lực kích thích họ sáng tạo, tăng năng suất lao động, ngoài ra còn tạo tinh thần vui vẻ, hòa khí giữa người lao động, xây dựng văn hóa công ty kết nối, văn minh. Người lao động sẽ coi việc phát triển công ty chính là phát triển, làm giàu cho bản thân mình, từ đó đồng nhất hóa mục tiêu của cá nhân và tập thể. Chính vì vậy mà người lao động có động lực làm việc hăng say, có trách nhiệm và tự hào về công ty của họ.
Có rất nhiều hình thức và lý do để doanh nghiệp tạo ra những mức thưởng khác nhau cho nhân viên. Sự đa dạng trong chế độ lương thưởng cũng sẽ thu hút nhân tài về với công ty, bên cạnh đó giữ chân nhân viên với hiệu suất làm việc tốt nhất.
Dưới đây là các loại tiền thưởng trong doanh nghiệp mà nhà tuyển dụng cũng như lãnh đạo công ty có thể tham khảo:
Tiền thưởng năm
Tiền thưởng hàng năm là loại tiền thưởng doanh nghiệp được trao cho nhân viên sau mỗi một năm hoạt động, thường là trong giai đoạn tổng kết năm. Nếu nhân viên đạt được, hay thậm chí là vượt mức KPI đã được phân công, họ có thể mong đợi một mức tiền thưởng năm xứng đáng với công sức của mình. Đây cũng là một trong những lý do chính giữ chân nhân viên hoạt động đến hết năm và là động lực cho một năm hoạt động mới với mức thưởng hậu hĩnh hơn.
Tiền thưởng ký kết
Tiền thưởng ký kết là loại tiền được doanh nghiệp thưởng một lần duy nhất hướng tới những ứng viên tài năng, phù hợp mà công ty mong muốn có được. Đây được coi là một số tiền hậu hĩnh khi ứng viên quyết định gia nhập công ty. Đối tượng hướng đến của loại tiền thưởng này là:
- Những ứng viên tài giỏi, có kinh nghiệm lâu năm và thường cho những vị trí chủ chốt, lãnh đạo trong công ty
- Những ứng viên nổi bật trong ngành được nhiều nhà tuyển dụng, công ty đối thủ săn đón
- Hoặc thậm chí là các ứng viên từ các công ty khác được offer để chuyển sang làm việc tại công ty hiện thời
Đi cùng với tiền thưởng ký kết có thể là một cam kết hoạt động dài hạn trong công ty, nhưng tất cả đều xứng đáng cho mục đích chung là phát triển bản thân và tập thể của cả người lao động và người sử dụng lao động
Tiền thưởng giao ngay
Nếu nhân viên mang về một hợp đồng giá trị, hoàn thành vượt mức KPI đề ra một cách xuất sắc, họ hoàn toàn đủ điều kiện để được nhận loại tiền thưởng doanh nghiệp này. Đây có thể là mốt số tiền lớn, nhưng hoàn toàn xứng đáng để trao thưởng cho những thành tích có tác động đáng kể đến sự phát triển của doanh nghiệp. Thông thường, các nhà lãnh đạo đều có quỹ cho loại tiền thưởng này. Đây sẽ là một cú hích động lực ngay lập tức, có thể được trao sau những kế hoạch, chiến dịch căng thẳng hoặc giai đoạn khó khăn của công ty.
Tiền thưởng thâm niên
Các công ty luôn đánh giá cao những nhân viên tận tâm, cống hiến lâu dài cho tổ chức của mình. Vì thế tiền thưởng thâm niên dành cho những người lao động đã ở trong doanh nghiệp một thời gian dài, ghi nhận những đóng góp, công sức, giá trị thặng dư mà họ đã tạo ra để phát triển công ty. Trong một thị trường lao động mà tình trạng “săn trộm”, “nẫng tay trên” đang càng ngày xuất hiện càng nhiều, đây là một biện pháp hữu hiệu để giữ chân nhân viên ở lại với công ty của mình.
Tiền thưởng giới thiệu
Một trong các loại tiền thưởng trong doanh nghiệp được áp dụng phổ biến nhất trong nhiều công ty hiện nay là tiền thưởng giới thiệu, khi một nhân viên giới thiệu một ứng viên cho một vị trí còn trống trong công ty, nhất là với những vị trí đặc thù, mang tính cạnh tranh cao, nguồn nhân lực không quá dồi dào, không dễ dàng tìm kiếm qua các kênh chính thống, nhân viên giới thiệu đó sẽ được thưởng “referral bonus”. Không còn gói gọn trong ngành nhân sự, các chiến dịch Referral Bonus đã được nhiều nhãn hàng tận dụng để tung ra sản phẩm mới của mình, thâm nhập thị trường và tạo được lòng tin, ấn tượng với người tiêu dùng.
Tiền thưởng lễ, tết
Tiền thưởng lễ, tết ở Việt Nam thường được gộp với thưởng năm dưới danh nghĩa thưởng Tết nguyên đán, thưởng tháng thứ 13, ngoài ra còn rất nhiều dịp quan trọng khác nhân viên cũng được trao loại tiền thưởng doanh nghiệp này. Để hợp lý hóa việc thưởng lễ, tết, các công ty thường gắn các ngày này vào những mức KPI mà nhân viên cần đạt được để họ có động lực cố gắng qua những mốc thời gian cụ thể, những chiến dịch lớn hay nhiệm vụ căng thẳng; hoặc chỉ đơn giản là một hình thức cảm ơn, giữ chân và tạo động lực nhân viên.
Tiền thưởng chia sẻ lợi nhuận
Không giống như các loại tiền thưởng trong doanh nghiệp khác, tiền thưởng chia sẻ lợi nhuận thưởng cho nhân viên một số phần trăm lợi nhuận của công ty và dựa trên doanh thu thực tế của công ty trong một khoảng thời gian nhất định. Nhân viên chỉ được hưởng lợi từ hình thức thưởng này khi công ty thấy có lãi. Số tiền được chia cho mỗi nhân viên sau đó phụ thuộc vào mức lương và chức danh, và tiền thưởng này có thể được phát hành dưới dạng cổ phiếu hoặc một khoản tiền mặt. Việc gắn tiền thưởng trực tiếp vào doanh thu và hoạt động lãi lỗ của công ty làm cho người lao động có tâm lý dấn thân, cống hiến cho công việc hơn, với phần thưởng hậu hĩnh theo tôn chỉ “High risk high return”.
Hoa hồng
Hoa hồng là loại tiền thưởng doanh nghiệp phổ biến, nhất là trong các đội Sales của các doanh nghiệp, việc trao thưởng hoa hồng dựa trên số tiền hoặc doanh thu mà một nhân viên bán hàng kiếm được từ doanh số bán hàng mà họ đã thực hiện, ngoài ra hoa hồng là một khoản bổ sung cho mức lương cơ bản và được xác định rất rõ ràng vào đầu năm thông qua cơ cấu hoa hồng bán hàng của riêng từng công ty.
Trong thời kỳ hiện đại, văn minh và tự do lao động, chế độ lương thưởng được đánh giá phù hợp, hậu hĩnh là một trong những yếu tố quan trọng giúp một công ty trở nên hấp dẫn trong mắt các ứng viên và thu hút nhân tài. Người lao động cũng cần được chăm sóc về mặt thể chất và tinh thần, những phần thưởng sẽ là động lực lớn để họ tiếp tục cống hiến, làm việc và gắn bó trong công ty, cũng là một cách để vinh danh sự nỗ lực và tăng sự tương tác, thấu hiểu và thiện cảm giữa người lãnh đạo và nhân viên. Vì vậy, các loại tiền thưởng trong doanh nghiệp khác nhau vừa đáp ứng nhu cầu của nhân viên, vừa gia tăng uy tín cho công ty một cách khéo léo và hiệu quả.
