Đôi khi việc tính toán giá thành sản phẩm và đưa ra một con số định lượng phù hợp sẽ là một bài toán khó với các nhà quản trị cũng như kế toán viên trong mọi doanh nghiệp. Phải làm sao để tìm ra lời giải cho bài toán chi phí, giá thành sản phẩm? Tham khảo ngay 6 cách tính giá thành sản phẩm nhanh – gọn – chính xác dưới đây cùng Luật Vạn Tin. 
Giá thành sản phẩm là gì?
Giá thành là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các khoản chi phí mà doanh nghiệp sẵn sàng chi ra để sản xuất ra một khối lượng thành phẩm nhất định.
Như vậy thuật ngữ tính giá thành sản phẩm dùng để chỉ việc doanh nghiệp quyết định về giá bán và lợi nhuận thu được từ sản phẩm. Do vậy, nhà quản lý cần tiến hành lựa chọn phương pháp tính giá thành sao cho phù hợp để có thể thu về lợi ích kinh tế cao nhất.
Thông thường đối tượng tính giá thành là các loại sản phẩm, công việc, lao vụ, dịch vụ doanh nghiệp sản xuất, chế biến cũng như thực hiện. Các đối tượng luôn cần phải xác định rõ để tính được tổng giá thành và giá thành đơn vị.
Cơ bản, để có thể xác định được đối tượng tính giá thành doanh nghiệp phải dựa vào các nhân tố sau:
- Đặc điểm của quá trình tổ chức sản xuất và cơ cấu sản phẩm.
- Quy trình công nghệ dùng trong sản xuất, chế tạo sản phẩm.
- Đặc điểm sử dụng sản phẩm, bán thành phẩm.
- Yêu cầu quản lý, cung cấp thông tin cho việc ra các quyết định trong doanh nghiệp.
- Khả năng cũng như trình độ quản lý, hạch toán…
6 cách tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp
#1 Phương pháp giản đơn (Phương pháp trực tiếp)
Cách tính giá thành sản phẩm đơn giản thường được sử dụng trong các doanh nghiệp có quy trình sản xuất đơn giản.
Cụ thể như:
- Các doanh nghiệp có công nghệ sản xuất khép kín về mặt kỹ thuật
- Các doanh nghiệp số lượng mặt hàng ít, sản xuất số lượng lớn
- Các doanh nghiệp có chu kỳ sản xuất ngắn: nhà máy điện, nước, các doanh nghiệp khai thác (quặng, than, gỗ…)
Công thức dùng để tính:
Tổng giá thành sản xuất = Chi phí sản xuất dở dang đầu kỳ + Chi phí sản xuất trong kỳ – Chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ
#2 Cách tính giá thành sản phẩm theo phương pháp định mức
Phương pháp định mức thông thường dùng để tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp có quy trình sản xuất tương đối ổn định.
Cơ bản khi quyết định ứng phương pháp này, doanh nghiệp đã xây dựng và quản lý được định mức, trình độ tổ chức, khả năng tổng hợp chi phí sản xuất để từ đó có thể tiến hành tổng hợp. Sử dụng phương pháp định mức cần phải đảm bảo thường xuyên kiểm tra các định mức kỹ thuật kinh tế nhằm hạn chế các chi phí vượt định mức.
Công thức tính:
Giá thành thực tế sản phẩm = Giá thành kế hoạch (hoặc định mức) đơn vị sản phẩm từng loại x Tỷ lệ chi phí (%)
Trong đó:
Tỉ lệ chi phí (%) = (Tổng giá thành sản xuất thực tế của các loại sản phẩm / Tổng giá thành sản xuất kế hoạch (hoặc định mức) của các loại SP) × 100
#3 Phương pháp hệ số
Một trong những cách để tính giá thành sản phẩm mà doanh nghiệp thường áp dụng đó chính là phương pháp hệ số. Phương pháp này thường được áp dụng cho các doanh nghiệp cùng sử dụng một thứ nguyên liệu và một lượng lao động xuyên suốt trong toàn bộ quá trình sản xuất. Tuy nhiên từ nguồn ấy lại cho ra đồng thời nhiều sản phẩm khác nhau. Chi phí không tập hợp riêng cho từng loại sản phẩm mà được tập hợp chung cho cả quá trình sản xuất.
Các lĩnh vực sản xuất thường áp dụng phương pháp hệ số như: May mặc, hoá chất, cơ khí, chế tạo, điện cơ, chăn nuôi…
Công thức tính:
Giá thành đơn vị sản phẩm tiêu chuẩn = Tổng giá thành của tất cả các loại sản phẩm / Tổng số sản phẩm gốc.
Trong đó:
- Số sản phẩm tiêu chuẩn = Số sản phẩm từng loại × Hệ số quy đổi từng loại.
(Hệ số quy đổi cần phải được xác định cho từng loại sản phẩm khác nhau trên một loại sản phẩm. Tiêu chuẩn được quy ước là hệ số 1).
- Tổng giá thành sản xuất sản phẩm = Số sản phẩm tiêu chuẩn × Giá thành đơn vị sản phẩm tiêu chuẩn
#4 Cách tính giá thành sản phẩm theo đơn đặt hàng
Phương pháp tính giá thành theo đơn đặt hàng áp dụng trong điều kiện mà các doanh nghiệp tiến hành sản xuất đơn chiếc hoặc hàng loạt theo các đơn đặt hàng.
Đặc điểm của phương pháp này là doanh nghiệp sẽ quyết định tính giá theo từng đơn đặt hàng. Chính vì vậy, việc tổ chức kế toán chi phí phải được tính toán chi tiết theo từng đơn hàng.
Công thức tính:
Giá thành của từng đơn hàng= Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp + Chi phí nhân công trực tiếp + Chi phí sản xuất chung phát sinh từ lúc bắt đầu cho tới lúc kết thúc đơn đặt hàng.
#5 Phương pháp phân bước
Áp dụng cách thức tính giá thành sản phẩm bằng phương pháp phân bước, doanh nghiệp cần phải có quá trình sản xuất được thực hiện ở nhiều bộ phận phức tạp. Cơ bản những doanh nghiệp này cần phải trải qua nhiều giai đoạn công nghệ. Đối tượng dùng để tập hợp chi phí sản xuất bao gồm các bộ phận, chi tiết sản phẩm hoặc giai đoạn công nghệ hay bộ phận sản xuất.
Phương pháp này được sử dụng cho các doanh nghiệp có nhu cầu bán nửa thành phẩm ra ngoài hoặc có nhu cầu hạch toán nội bộ cao giữa các giai đoạn công nghệ (như bộ phận, phân xưởng).Tuy nhiên phương pháp này đòi hỏi xác định giá thành phẩm trước khi xác định giá thành sản phẩm.
Công thức tính:
Giá thành thành phẩm hoàn thành trong kỳ = Giá thành SP giai đoạn 1+ Giá thành SP giai đoạn 2+…+ Giá thành SP giai đoạn n
#6 Phương pháp loại trừ sản phẩm phụ
Cách tính giá thành sản phẩm này lại thường áp dụng với những doanh nghiệp mà trong cùng một quá trình sản xuất, bên cạnh sản phẩm chính họ còn thu được sản phẩm phụ. Ví dụ như: sản xuất dầu thô, sản xuất gỗ,…
Để có thể tính toán được giá trị sản phẩm chính, kế toán phụ trách việc loại trừ giá trị sản phẩm phụ ra khỏi tổng chi phí sản xuất sản phẩm. Giá trị sản phẩm phụ ở đây hoàn toàn có thể xác định theo:
- Giá ước tính.
- Giá kế hoạch.
- Giá nguyên liệu ban đầu
Công thức tính:
Tổng giá thành SP chính = Giá trị SP chính dở dang đầu kỳ + Tổng chi phí phát sinh trong kỳ – Giá trị SP phụ thu hồi ước tính – Giá trị SP chính dở dang cuối kỳ
Như vậy, mỗi cách tính giá thành sản phẩm trên sẽ mang những đặc điểm riêng sao cho tương thích với nhu cầu sản xuất cũng như tính chất riêng biệt của từng loại sản phẩm trong doanh nghiệp. Lựa chọn cách tính giá thành thông minh, phù hợp sẽ làm gia tăng doanh thu, lợi nhuận. Hy vọng với bài viết trên Luật Vạn Tin có thể đem tới những thông tin hữu ích về các phương pháp tính giá thành sản phẩm hiện nay cho các doanh nghiệp.
